Czy dogadałabyś się z Koreanką?
April 28, 2019
Różnice kulturowe w podejściu do różnych aspektów rozumowania, poznania czy też uzasadniania to stosunkowo młody obszar badań, wyłamujący się nieco z ubiegłowiecznej tendencji do traktowania kognitywnych aspektów jako kulturowych niezmienników (cf. Chomsky 1957). Tak jak pomimo pewnych punktów wspólnych (Curry, Mullins, & Whitehouse 2019) obserwujemy duże zróżnicowanie w podejściach do etyki (Flanagan 2016), tak można się spodziewać podobnego zróżnicowania w kwestiach dotyczących sposobów myślenia bądź uzasadniania. Przykładowo relacje Everetta (2008, pp. 265-266) sugerują że członkowie plemienia Pirahã są bardziej skłonni do odrzucania prawdziwości opowieści, jeżeli nie pochodzą one od naocznych świadków. Wydaje się też, że Chińczycy bardziej niż ludzie z kultury zachodniej są skłonni do przewidywania zmiany aktualnego stanu rzeczy, a osoby taką zmianę przewidujące częściej postrzegają jako mądre (Ji, Nisbett, & Su 2001), czy też że Koreańczycy rozważają więcej informacji próbując określić przyczyny zachowania obserwowanych osób, przez co są mniej podatni na podstawowy błąd atrybucjitj. skłonności do wyjaśniania zachowania innych poprzez jakieś stałe, wewnętrzne dyspozycje — jak cechy charakteru — i ignorowanie przy tym kontekstu i wpływów z zewnątrz. (Choi et al. 2003).
Różnice te oczywiście niekoniecznie przejawiają się zgodnie z naszymi oczekiwaniami, należy więc uważać z generalizacjami. Przykładowo po bogatszych historycznie doświadczeniach Europejczyków z logiką klasyczną i rozumowaniami dedukcyjnymi, czy fakcie że chociażby w kręgu kultury chińskiej rozwój logiki wyglądał mniej kolorowo niż w EuropieNawet motizm technicznie rzecz biorąc nie był odpowiednikiem arystotelowskiej logiki, a raczej wykazywał się stylem rozumowania opartym na pewnego rodzaju filozofii języka i logice nieformalnej. i nie doprowadził do niezależnego wykształcenia metodycznego podejścia do rozumowań dedukcyjnych, możnaby podejrzewać, że ludzie z krajów wschodnioazjatyckich będą mniej wprawni w dedukcji, a przez to bardziej tolerancyjni dla wystąpienia logicznych sprzeczności w rozumowaniu i bardziej podatni na iluzję logicznej konsystencji. Badania wskazują jednak, że tak nie jest (Johnson-Laird & Lee 2006).
Ludzie miewają też rzecz jasna różne podejście do samej w sobie praktyki dyskusyjnej — jak wypadają te różnice pomiędzy Amerykanami i Koreańczykami zbadali niedawno Kim, Chung i Hample (2019). Porównanie dotyczyło motywacji związanych z argumentowaniem, ramowania sporów oraz tego, w jakim stopniu dyskutanci mają skłonność do odbierania sporów personalnie. Różnice nie są bardzo duże, ale wyniki wskazują na pewne ciekawe prawidłowości.
Do dyskutowania można podchodzić z różnym nastawieniem; autorzy do mierzenia motywacji związanych z dyskusjami i argumentami wybrali dwie skale. Pierwsza, argumentatywność, mierzy skłonność do atakowania cudzych opinii, wnioskowań bądź uzasadnień czy też ogólnie chęć do wchodzenia w spory. Wyróżnia się tu dwie podskale — podchodzenie do dyskusji oraz unikanie dyskusji (Infante, & Rancer 1982). Podchodzenie do dyskusji dotyczy predyspozycji do bronienia własnego stanowiska czy też przypuszczania ataku na poglądy rozmówcy. Z kolei unikanie dyskusji dotyczy m.in. skłonności do obaw przed negatywną oceną ze strony partnera w dyskusji, poczucia że nie jest się zdolnym do wymyślania dobrych argumentów w trakcie sporu czy preferowania przebywania w grupach ludzi, którzy rzadko się z daną osoba nie zgadzają. Co ciekawe obie te skale niekoniecznie korelują ze sobą negatywnie, tj. w szczególności możliwe jest uzyskać wysoki wynik jednocześnie w podskali określającej podchodzenie do dyskusji oraz w podskali dotyczącej unikania dyskusji.
Okazuje się, że Koreańczycy nie różnią się od Amerykanów pod względem podchodzenia do dyskusji, natomiast zgłaszają mniejszą skłonność do unikania dyskusji. Występują też dość nieoczekiwane różnice płciowe pomiędzy krajami — koreańskie kobiety i mężczyźni nie różnią się między sobą pod względem motywacji, niemniej Koreanki charakteryzują się wyższą skłonnością podchodzenia do dyskusji niż Amerykanki, a koreańscy mężczyźni wręcz przeciwnie. Podobnie kobiety z Korei zgłaszają niższą skłonność do unikania dyskusji niż Amerykanki, a mężczyźni na odwrót. Na motywacje wpływa też stopień tolerancji dla nierównego statusuMierzonego zgodą z wypowiedziami typu „ludzie z wyższą pozycją nie powinni nazbyt często pytać o opinię osób z niższą”, “ludzie z wyższą pozycją powinni unikać społecznych interakcji z osobami z niższą” czy „ludzie z niższą pozycją nie powinni poddawać w wątpliwość decyzji ludzi z wyższą pozycją”. – Koreańczycy z wyższym stopniem tej tolerancji byli skłonni zarówno do częstszego podchodzenia do dyskusji, jak i unikania dyskusji. Generalnie skłonność do podchodzenia do dyskusji była najwyższa jeżeli status rozmówcy był wyższy od ankietowanego, natomiast skłonność do unikania dyskusji najwyższa w przypadku równego statusu rozmówcy, a najniższa w przypadku niższego.
Kolejna skala to werbalna agresywność, tj. skłonności do atakowania cudzej tożsamości czy charakteru, także składająca się z dwóch podskal — prosocjalnej agresywności werbalnej i antysocjalnej agresywności werbalnej (Infante, & Wigley 1986). Prosocjalna chrakteryzuje się unikaniem personalnych ataków, unikaniem sprawiania aby inni czuli się w dyskusji źle, czy też próbą zmiany tematu, gdy spór staje się zbyt agresywny. Antysocjalna z kolei oznacza skłonność do używania ataków personalnych w sytuacjach, gdy nic innego nie wydaje się działać jako narzędzie przekonywania. Także tutaj obie podskale niekoniecznie muszą się nawzajem wykluczać. Koreańczycy wydają się ogólnie nieco mniej prosocjalni niż Amerykanie. Zarówno kobiety jak i mężczyźni z Korei zgłaszają mniejszą prosocjalność i większą antysocjalność niż ich amerykańskie odpowiedniki. Także tolerancja dla nierównego statusu korelowała wśród Koreańczyków z większą antysocjalną agresywnością, niemniej sam w sobie status rozmówcy okazał się nie mieć wpływu na żadną z podskal agresywności.
Poza motywacjami różnice mogą występować także w ramowaniu sporów, tj. tego co konkretnie dyskutant myśli, że robi uczestnicząc w dyskusji. Ramy sporów dzielą się na skupione na sobie (deklarowanie, że spór jest drogą do osiągnięcia celu, sposobem wyrażania tożsamości, drogą do dominacji nad drugą osobą czy rozrywką), skupione na powiązaniach z innymi (traktowanie sporów jako współpracy, wymiany punktów widzenia czy też sposobu na wzajemne wygadanie się), oraz dodatkową podskalę określającą kontrast podejść pomiędzy statystycznymi dyskutantami a akademikami zajmującymi się argumentacją (Hample, Warner, & Young 2008). Koreańczycy okazują się mniej skłonni traktować dyskusję jako współpracę, jak również jako wyrażanie tożsamości. Koreańscy mężczyźni częściej traktowali dyskusję jako drogę do osiągnięcia celów, pokazania dominacji czy jako rozrywkę, natomiast kobiety jako sposób wyrażenia tożsamości. W porównaniu z amerykańskimi odpowiednikami kobiety w Korei częściej, a mężczyźni rzadziej traktowali dyskusję jako drogę do osiągnięcia celów czy rozrywkę.
Ostatni z porównywanych aspektów to stopień, w jakim dyskutant odbiera spory personalnie, co mierzone jest sześcioma podskalami — bezpośrednia personalizacja (tj. zgoda ze zdaniem „zazwyczaj odbieram krytykę personalnie”), poczucie prześladowania, reakcja stresowa, spodziewany pozytywny wpływ na relację, spodziewany negatywny wpływ na relację oraz określenie sporów jako lubiane/nielubiane. Tym razem ogólne porównanie krajów nie dawało żadnych istotnych statystycznie różnic. Koreańscy mężczyźni postrzegali spory jako mniej stresujące a także byli bardziej optymistyczni pod względem przewidywanego wpływu dyskusji na znajomości, natomiast kobiety częściej odbierały konflikt personalnie oraz były bardziej pesymistyczne co do wpływu sporu na relacje. Co ciekawe zarówno kobiety jak i mężczyźni z Korei mniej obawiali się wpływu dyskusji na relacje personalne niż Amerykanie.
Autorzy konkludują, że wiele z tych różnic jest zupełnie w odwrotnym kierunku niż moglibyśmy się spodziewać po kraju z konfucjańskimi czy kolektywistycznymi wartościami. Próbują też podać kilka możliwych wytłumaczeń takiego stanu rzeczy — że tradycyjne koreańskie wartości zdążyły zaniknąć, że mogą być one zbyt subtelne, aby uchwycić je w pomiarach użytych w badaniu, że państwo jest zbyt niejednorodnym konstruktem, żeby te różnice wychwycić. Szczerze mówiąc jeśli miałbym strzelać, to powiedziałbym, że po prostu coś jest nie tak ze spodziewaniami i nadmiernie wulgaryzują przełożenie wartości na zachowaniaTrzeba tutaj odnotować, że w literaturze pojawiały się też głosy, że dwie pierwsze z omawianych skal lepiej traktować jako mierzące postrzeganą przez respondenta agresję i argumentatywność, a niekoniecznie rzeczywiste zachowania (Levine 2017; Levine, et al. 2011). Nie jest jednak przedmiotem tego wpisu rozstrzyganie jaka jest wartość predykcyjna tych testów. . Mnie natomiast szczególnie zaskoczył fakt, że Koreanki są bardziej skłonne do podejmowania dyskusji niż AmerykankiChociaż wyciąganie wniosków z tej obserwacji utrudnia to, że autorzy nie pomyśleli o uwzględnieniu wpływu płci rozmówcy na podejście ankietowanej. , pomimo narzucającej się intuicji, że dłuższe doświadczenia emancypacyjne w USA będą tu działać na rzecz tych drugich.
Autorzy jednak bardziej się skupiają w wyjaśnieniach na różnicy w podejściu do dyskusji w zależności od statusu rozmówcy. Większą skłonność do unikania sporów z osobami o równym statusie próbują wyjaśniać bliższymi relacjami, co prowadziłoby do większego dbania o znajomość niż o zwyciężenie w sporze. Inne proponowane wyjaśnienie jest takie, że spory z osobami o wyższym statusie dotyczą na ogół ważniejszych kwestii i odpowiadając na pytania o skłonność do dyskusji, Koreańczycy mają tu na myśli spory z wyższą stawką niż w przypadku osób o równym bądź niższym statusie. Czy tak jest, czy nie jest — trudno jednak z bieżącego badania wywnioskować.
Warto oczywiście na koniec zaznaczyć, że skupianie się na różnicach może wypaczyć nieco optykę i spowodować pomijanie podobieństw, co z kolei prowadzi do mniej rzetelnej percepcji opisywanej grupy przez czytelnika (Hanel, Maio, & Manstead 2019). Dlatego należy pamiętać, że pomimo istnienia opisanych wyżej różnic Koreańczycy nie różnili się drastycznie od Amerykanów i większość skal wykazywała podobieństwo. Co się tyczy więc tytułowego pytania, losowo wybrana Koreanka raczej bez problemu dogadałaby się z losowo wybraną Amerykanką (a przynajmniej nie z większymi problemami niż dwie Amerykanki między sobą), a także — można podejrzewać — z Polką.
***
Choi, I., Dalal, R., Kim-Prieto, C., & Park, H. (2003). Culture and judgment of causal relevance. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 46–59. doi:10.1037/0022-3514.84.1.46
Chomsky, N. (1957). Syntactic structures. The Hague: Mouton.
Curry, O. S., Mullins, D. A., & Whitehouse, H. (2019). Is It Good to Cooperate? Testing the Theory of Morality-as-Cooperation in 60 Societies. Current Anthropology, 60(1), 47-69. doi:10.1086/701478
Everett, D. L. (2008). Don’t sleep, there are snakes: Life and language in the Amazonian jungle. New York: Vintage Books.
Flanagan, O. (2016). The Geography of Morals: Varieties of Moral Possibility. New York: Oxford University Press.
Hample, D., Warner, B., & Young, D. (2008). Framing and Editing Interpersonal Arguments. Argumentation, 23(1), 21–37. doi:10.1007/s10503-008-9107-x
Hanel, P. H. P., Maio, G. R., & Manstead, A. S. R. (2019). A new way to look at the data: Similarities between groups of people are large and important. Journal of Personality and Social Psychology, 116(4), 541-562. doi:10.1037/pspi0000154
Infante, D.A., & A.S. Rancer. (1982). A conceptualization and measure of argumentativeness. Journal of Personality Assessment, 46, 72–80. doi:10.1207/s15327752jpa4601_13
Infante, D.A., & Wigley, C.J. (1986). Verbal aggressiveness: An interpersonal model and measure. Communications Monographs, 53: 61–69. doi:10.1080/03637758609376126
Ji, L. J., Nisbett, R. E., & Su, Y. (2001). Culture, change, and prediction. Psychological Science, 12, 450–456. doi: 10.1111/1467-9280.00384
Johnson-Laird, P. N., & Lee, N. Y. L. (2006). Are there cross-cultural differences in reasoning? Proceedings of the 28th Annual Conference of the Cognitive Science Society, (pp. 459-464).
Kim, Y., Chung, S., & Hample, D. (2019). How do Culture, Individual Traits, and Context Influence Koreans’ Interpersonal Arguing? Toward a More Comprehensive Analysis of Interpersonal Arguing. Argumentation. doi:10.1007/s10503-019-09482-2
Levine, T. R., Kotowski, M. R., Beatty, M. J., & Kelegom, M. J. (2011). A Meta-Analysis of Trait–Behavior Correlations in Argumentativeness and Verbal Aggression. Journal of Language and Social Psychology, 31(1), 95-111. doi:10.1177/0261927x11425037
Levine, T. R. (2017). Verbal Aggressiveness Scale (VAS). In Worthington, D. L., & Bodie, G. D., Sourcebook of Listening Methodology and Measurement (pp. 599-604). Newark: John Wiley & Sons, Incorporated.